“One does not become enlightened by imagining figures of light, but by making darkness conscious”.
(C.G. Jung)
Dit artikel is een uitnodiging om licht te werpen op onze eigen schaduwkanten als (loopbaan)coach. Zowel op de schaduwkanten van ons ego, als die van onze ziel. Als we dit bij onszelf durven te exploreren, dan versterkt dit onze begeleidingskunst en impact op klanten.
Dit zijn talenten, competenties en kanten die als verborgen schatten in de schaduw van ons ego en onze ziel huizen. Denk bijvoorbeeld aan ego-kanten, zoals de instinctieve-, manipulatieve of patriarchale kant. Het zijn kanten die we misschien liever niet hebben en die we bij een ander makkelijk veroordelen. Zoals het lastig is neutraal te blijven naar een boze klant als we onze eigen boosheid niet kennen, laat staan erkennen. Voor je het weet denken we al snel: ‘Oké, je baan verliezen is echt naar, maar dan hoeft die klant toch niet zo te schreeuwen?’ Of stel je eens voor dat we als coach de pest hebben aan manipuleren en integriteit hoog in je vaandel hebben staan. Dan kan het een fikse uitdaging zijn als een klant met smeuïge smoesjes komt waarom hij zijn opdrachten telkens niet uitvoert.
Maar er liggen ook schatten begraven in onze ziel. Op passie, bevlogenheid zijn we dol, maar zielenpijn gaan we het liefst uit de weg. Want wie zit er nou op pijn te wachten? Dus duwen we dat (ongemerkt) weg. En op een gegeven moment weet je niet eens meer van het bestaan ervan. Totdat de roep van onze ziel luider wordt en blijft terugkomen. Zo zei een klant vanuit haar tenen: ”Het is niet van mij deze baan, ik hoor gewoon niet op een kantoor”. Terwijl ze al jaren sr. consultant was, haar collega’s blij met haar waren, maar zij steeds meer met een lege blik naar huis reed. Haar ziel hunkerde naar iets anders.
We schamen ons voor onze schaduwkanten, zijn er bang voor, of hebben gewoon geen weet van hun bestaan. We willen bijvoorbeeld toch niet te boek staan als een coach die boos of dominant is? Dat zou toch een regelrechte bedreiging voor ons imago zijn? Ons ego wil liever waardering of goedkeuring krijgen, erbij horen of speciaal gevonden worden. Dus begraven we boosheid of dominantie en laten helaas ook de kracht ervan liggen. We durven dan geen grenzen te stellen, waardevolle impopulaire dingen te zeggen of voldoende ruimte in te nemen. Zonde! Het boek Rijkdom is gratis! gaat dieper in op hoe deze drijfveren je gevangen kunnen houden en hoe je de rijkdom van je verborgen schatten kunt aanboren.
En dan iets over zielenpijn. Dit is vaak al helemaal niet de favoriete kost van loopbaancoaches. We zijn bang om onze eigen, diepe kwetsuren onder ogen te zien, denken dat de put te diep is of vrezen dat er alleen maar ellende in de put zit. Dus houden we maar liever de deksel erop en verliezen we contact met onze kwetsbaarheid. Terwijl we juist met hart en ziel, en oog voor kracht en kwetsbaarheid, onze klanten willen begeleiden.
Als wij coaches onze schaduw in het licht zetten, dan komt er nieuwe kracht, energie en talenten vrij voor onszelf. En hiermee geven we onze klanten een kans om ook hun schaduwkanten te transformeren.
Als we bijvoorbeeld onze patriarchale kant kennen, durven we meer ruimte in te nemen en wordt ons oordeel over borstkloppers een stuk milder. Als we onze strategische kant kennen, dan kunnen we makkelijker een bestuurder begeleiden bij strategische keuzes. Als we onze kwaadheid een plek hebben gegeven, kunnen we boosheid van klanten beter begrijpen en begeleiden.
In de wereld waar prestaties en successen op de voorgrond staan, zoeken velen hun heil in mindfulness, yoga of meditatie. Als dat of iets anders helpt, is dat fantastisch. En hoe mooi zou het zijn als wij als coaches de zijnskant dagelijks meer ruimte geven. Dan is er een gezonde balans tussen inspanning en ontspanning en blijven we vitaal. En als we naast de prestatiekant ook onze zijnskant meer inzetten, dan zijn onze interventies effectiever.
Loopbaancoach Angelique wil snel resultaten boeken in maximaal vier coachgesprekken en topkwaliteit leveren. Ze is vaak ongeduldig als klanten niet opschieten. Zo zegt ze tegen klant Klaas: “Fijn twee netwerkgesprekken, maar volgens mij had je er ook vijf kunnen doen de afgelopen twee weken”. Klaas krijgt steeds meer het gevoel dat hij het niet goed doet en zijn zelfvertrouwen neemt af. Tijdens onze begeleiding ontdekt Angelique dat ze te pushy is en dat ze Klaas ongemerkt ontmoedigt. Toen ze haar zijnskant meer eigen maakte, kon ze meer achterover leunen waardoor Kees vanuit zichzelf in beweging kwam en fluitend netwerkstappen zette.
“Als jij je zielenklank kent, dan kun je de zielenklank van je klant horen”
Als onze eigen zielentranen af en toe mogen stromen, dan geven we automatisch toestemming aan de zielentranen van onze klanten. Zielserkenning van je klant, kan een enorme opluchting geven en nieuwe energie vrijmaken. Of een klant nou gepest is, nooit echt zijn verlangen heeft durven volgen of zich niet gezien heeft gevoeld. Zoals Enzo die met zijn ziel onder arm liep. Zijn vader was verslaafd aan alcohol, zijn ouders waren op zijn zesde gescheiden en hij voelde zich niet gezien voelde door zijn vader. De pijn daarvan had hij jaren weggeduwd. Hij realiseerde zich op zijn veertigste dat hij de waardering die hij niet van zijn vader heeft gehad, binnen probeerde te hengelen bij zijn collega’s en leidinggevende. Bedelend naar die waardering maakte hij vele overuren, stond altijd klaar voor anderen en was tijdelijk blij met complimenten. Maar de heimelijke hunkering naar waardering bleef de kop opsteken. Toen Enzo dit in zijn volheid binnen liet komen, kwamen de tranen en begon de heling. Nu kon hij beginnen zichzelf meer te zien, zichzelf meer te waarderen en vanuit eigen kompas zijn loopbaankeuzes te maken.
Kijk of je regelmatig naar de schaduwkanten van je ego en ziel kunt toekeren in plaats van afkeren. Neem het tijdelijk ongemak voor lief en trakteer jezelf en je klant op de kracht, energie en talenten van schaduwkanten. Niet alleen jij, maar ook je klanten zullen nieuwe rijkdom ervaren. Wat een cadeau!
Drs. Martin J.M. Thoolen en drs. Wendy Y. Hobbelink
Origineel verschenen in: Loopbaanvisie (Augustus 2016)
Literatuurlijst
Dutch 
English (United States)